Memur Emeklisine Aile Yardımı Ödeneği Neden Verilmiyor?
Yayın: 18/01/2024, saat: 17.39 – Güncelleme: 18.01.2024, saat: 17.39
yenidunyagazetesi.com
Haber Merkezi: Ankara- Haber Yorum
Emekli olduktan sonra aile yardımı ödeneği kesilen memur emeklilerine haksızlık yapılıyor. Bu uygulamanın kaldırılarak sosyal hukuk devleti ilkeleri gereğince işçi ve memur emeklilerine aile yardımı ödeneğinin verilmesi sağlanmalıdır.
Memur emeklilerine Aile Yardımı Ödeneğinin verilebilmesi için kanuni düzenleme yapılması gerekiyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ca yayımlanan ve yıllık katsayılara göre düzenlenen aile yardımı ödeneği memurun refah düzeyinin sağlanabilmesi açısından yeterli olmamakla birlikte maaşın bütünü içinde önemli bir yer tutuyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığınca 2024 yılı maaş katsayılarına dair yayımlanan Genelge’de belirtilen katsayılar şöyle: Aylık katsayısı (0,760871), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (11,909083), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,241297) olarak belirlendi.
Buna göre eş için çalışan memura ödenen Aile Yardımı Ödeneği (2.273*Maaş Katsayısı) 1.729.45 TL’dir. Geçen yıl 1.158 TL ödeniyordul.
Anayasa’nın 53. Maddesi “(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/6 md.) Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.” Hükmüne istinaden 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenleme yapılmıştır. Toplu Sözleşme hükümleri memur emeklisine uygulanmakta, ancak Aile Yardımı Ödeneği hakkındaki düzenlemeden istisna tutulmaktadır.
KAMU GÖREVLİLERİNİN GENELİNE VE HİZMET KOLLARINA YÖNELİK MALİ VE SOSYAL HAKLARA İLİŞKİN 2022 VE 2023 YILLARINI KAPSAYAN 6. DÖNEM TOPLU SÖZLEŞME metninin 36. Maddesinde de aile yardımına ilişkin düzenleme var. Madde şöyle;
MADDE 36- (1) Aile yardımından yararlanılabilecek eş ve çocuk durumunda meydana gelen değişiklikleri daha sonraki tarihlerde bildiren personele, ilgili mevzuatı uyarınca aile yardımı ödeneği verilmesi koşullarının mevcut olması ve 01/10/2021 tarihinden öncesine taşmaması kaydıyla, anılan bildirime dayanılarak aile yardımı ödeneğinden yararlanabileceği tarihten önceki üç aya kadar olan dönem için de aile yardımı ödenekleri verilir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 202, 204, 205. Maddelerinde aile yardımı ödeneği düzenlenmiştir. Buna göre “Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir. Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi ve çocuklarından her biri için ödenir.” der. Ancak memur emekli olduktan sonra aile yardımı ödeneği kesilir, diye bir hüküm bulunmuyor. Burada “emekli” ibaresinin bulunmaması nedeniyle memur emekli olduktan sonra aile yardımı ödeneği kesiliyor.
657 Sayılı Kanunun 202. Maddesine atıf yapılarak düzenlenen aile yardımı ödeneği de toplu sözleşme metninin 46. Maddesinde şu şekilde düzenlendi:
MADDE 46- (1) 657 sayılı Kanunun 202 nci maddesi uyarınca eş için “2.134” olarak uygulanan aile yardımı ödeneği gösterge rakamı “2273” olarak uygulanır.
Görüldüğü gibi ne 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ne de 6. Dönem Toplu Sözleşme görüşmelerinde emekli olan memurun aile yardımı ödeneğinin kesileceğine dair bir hüküm bulunmamakla birlikte “emekli” ibaresinin geçmemesi nedeniyle memur emekli olduğunda Aile Yardımı Ödeneğinden yararlanamıyor.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabii olarak çalışmakta iken emekliye ayrılan memurlar bunun anlamsız olduğunu ve devletin, emekli olduktan sonra vatandaşını mağdur etmemesi gerektiği yönünde görüş ifade ediyorlar.
Memur, Türk Medeni Kanunu’na göre evlendiği tarih itibariyle eş için, çocuğunun doğumundan itibaren de çocuk için aile yardımı ödeneğine hak kazanıyor. Bu kazanım çalıştığı müddetçe devam ediyor ve ne yazık ki emekli olduğunda kesiliyor.
İçinde bulunduğumuz ekonomik şartlar dikkate alındığında en mağdur kesimlerden biri de memur emeklileridir. Bugün en temel ihtiyaçlarını bile karşılayamayacak duruma gelen memur emeklileri ne yazık ki Toplu Sözleşme görüşmelerinde temsil edilemiyor!
Kanunun, “Aile Yardımı Ödeneği Hakkını Kaybetme” başlıklı 205. Maddesinde de bu ödeneğin kesilmesiyle ilgili düzenleme yapılmıştır. Madde de şöyle diyor; “Madde 205 – Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneği hakkını eşinden boşanma veya eşinin ölümü, çocuk için ödenen yardım ödeneği hakkını da çocuğun ölümü veya 206’ncı maddedeki hallerin vukuunu takip eden ay başından itibaren kaybeder.” Madde de memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneğini emekli olduktan sonra kaybeder şeklinde bir düzenleme yok. Aile Yardımı Ödeneğinin kesilmesini sosyal hukuk devleti ilkeleriyle bağdaştıramıyoruz.
2018 yılının 7 Aralık günü KPDK toplantısında memur emeklisine aile yardımı ödeneği verilmesi için düzenleme yapıldığına dair basın da haberler çıktı. Eşi çalışmayan 2 çocuklu emekliye her ay 367 lira ödeneceği yazılıp konuşuldu ama bugüne kadar böyle bir düzenleme yapılmadığı gibi hiç gündeme getirilmedi.
Memur emeklilerine aile yardımı ödeneğinin ödenmesi konusu gündeme alınmalı ve emekli memurlar yaşadıkları sıkıntılardan kurtarılmalıdır. Emekli memurlar için aile yardımı ödeneği ciddi bir meblağdır. Devletin bir görevi de vatandaşlarına insanca yaşayabilecekleri sosyal düzeni sağlamaktır.
Sosyal Güvenlik Kurumunun sgk.gov.tr isimli resmi web sayfasında “Emekli Kavramı” hakkında bilgi veren bir makalede aynen şu ibareler geçiyor: “Çalışma yaşamları boyunca ülkemizin gelişimine büyük katkısı olan emeklilerimizin, emeklilik haklarını en iyi şekilde kullanabilmeleri, sosyal devletin önde gelen görevleri arasındadır…”
Emekliliğinde dinlenmesi gereken vatandaşlarımız ne yazık ki temel ihtiyaç maddelerini karşılayabilmek ve kimseye muhtaç olmamak için çalışmak zorunda kalıyorlar
Memur emeklilerinin ikinci iş arayışları çaresizliklerinin göstergesidir. Yasal ve ekonomik koşullar dikkate alındığında memur emeklilerinin insanca yaşayabilecekleri şartların oluşturulması için aile yardımı ödeneğinin verilmesini sosyal hukuk devleti ilkesi ve anayasal bir zorunluluktur.
